Konkordato, ekonomik zorluklarla karşılaşan borçlu bir şirketin iflasını engellemek amacıyla iflas etmeden önce alacaklılarıyla anlaşma yaparak borçlarının yeniden yapılandırılmasını/ düzenlenmesini amaçlayan bir hukuki süreçtir.

Bu düzenleme, borçlu şirketin finansal krizden kurtulmasına yardımcı olurken, alacaklılara da alacaklarını belirli bir süre içinde geri alabilecekleri bir çözüm sunar. Ancak, konkordato uygulaması hem borçlu şirketler hem de alacaklılar için çeşitli hukuki sonuçlar doğurabilir.

• İcra ve İflas Kanunu madde 285’e göre;  

“Borçlarını, vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflâstan kurtulmak için konkordato talep edebilir.”

İlgili kanun maddesinden hareketle, borçlunun çeşitli sebeplerle mali durumu bozulmuş olabilir veya malvarlığının aktifi, pasifleri ödemeye yeterli olmayabilir. Böyle bir durumda borcunu ödeme niyeti bulunan borçlu hakkında iflas kararı verilebilecek veya çabuk davranan alacaklılar alacağına kavuşurken diğer alacaklılar alacağına kavuşamayacaktır.

Bu sonuçları engellemek adına borçlu ile alacaklı, borcun zamana yayılarak veya belli bir oranda ödenmesi konusunda anlaşma yapabilirler. Bu anlaşmaya konkordato denir.

Konkordato Türleri

Adi Konkordato: Borçlunun, henüz iflas etmeden önce ödeme güçlüğüne düşmesi veya düşme ihtimalinin mevcut olması hâlinde talep edilebilen konkordato türüdür.

İflas İçi Konkordato: Hakkında iflas kararı verilmiş bir borçlunun, alacaklıların rızasıyla iflas masası marifetiyle konkordato talebinde bulunmasıdır.

Malvarlığının Terki Suretiyle Konkordato: Borçlunun tüm malvarlığını alacaklıların tasfiyesine terk ederek borçlarını tasfiye etmeyi amaçladığı konkordato türüdür. Uygulamada nadiren karşılaşılmaktadır.

Konkordato Başvuru Şartları

1. Borçlunun Durumu

Konkordato talebinde bulunabilmek için borçlunun borçlarını vadesinde ödeyememesi veya ödeyemez duruma düşme tehlikesinin somut verilere dayanması gerekmektedir. Kanun, bu durumda olan borçlulara iflasa sürüklenmeden hukuki koruma sağlama amacını gütmektedir.

2. Mahkemeye Başvuru

Konkordato talebi, borçlunun yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesi’ne yapılır. Başvuru, borçlu tarafından yapılabileceği gibi alacaklı tarafından da yapılabilir.

3. Gerekli Belgelerin Sunulması

İİK madde 286 uyarınca başvuruyla birlikte sunulması gereken belgeler şunlardır:

–        Borçlunun mali durumunu gösteren belgeler (bilanço, gelir tablosu, nakit akım tablosu),

–        Konkordato ön projesi,

–        Alacaklılar listesi ve alacak tutarları,

–        Varlıklar ve borçların ayrıntılı dökümü,

–        Borçlunun gelir-gider durumu ile işletme faaliyetlerine ilişkin açıklayıcı rapor.

4. Geçici Mühlet Kararı ve Hukuki Sonuçları

Mahkeme, yapılan başvurunun şekli yönden uygun ve belgelerin yeterli olması hâlinde borçlu hakkında 3 aylık geçici mühlet kararı verir. Bu süreçte borçluya karşı yeni icra takibi yapılamaz, devam eden takipler durur ve borçlunun malvarlığı üzerinde tasarrufları kısıtlanabilir.

Konkordato başvurusu, mahkemeye yapılır ve mahkeme, başvuruyu inceleyerek bir konkordato komiseri atar. Komiser, şirketin mali durumunu inceleyerek rapor hazırlar ve alacaklılarla anlaşmaya varılması için arabuluculuk yapar. Gerektiğinde komiser atanarak borçlunun mali faaliyeti denetim altına alınır.

5. Kesin Mühlet ve Konkordatonun Onayı

Geçici mühlet süresince konkordatonun başarıya ulaşma ihtimalinin bulunduğu kanaati oluşursa, mahkeme 1 yıllık kesin mühlet verir. Bu süre, gerektiğinde altı aya kadar uzatılabilir.

Komiserin gözetiminde konkordato projesi alacaklıların oylamasına sunulur. Projenin kabulü için:

• Alacaklıların yarısından fazlasının veya
• Alacak miktarının en az üçte ikisini temsil eden alacaklıların onayı gereklidir.

Oylama sonucunda kabul edilen konkordato projesi mahkeme tarafından uygun bulunursa tasdik edilir ve alacaklılar açısından bağlayıcı hâle gelir.

Konkordato Başvurusunun Reddi ve Sonuçları

Mahkeme, konkordato projesinin uygulanabilir olmadığı veya belgelerde hile ve usulsüzlük bulunduğu kanaatine varırsa talebi reddeder. Bu durumda, borçlu hakkında iflas kararı verilebileceği gibi, kötü niyetli hareket ettiği tespit edilen borçlu hakkında cezaî sorumluluk da gündeme gelebilir.

Konkordato Mühletinin İflas İle Sonuçlanması Durumu

Konkordato mühleti, borçlu şirketin iflasını engellemeyi amaçlamakla birlikte, bazı durumlarda konkordatonun kabul edilmemesi veya başarısız olması durumunda iflas sürecine geçiş yapılabilir. Bu durumda, borçlu şirketin varlıkları alacaklılar arasında paylaştırılmak üzere tasfiye edilir.

Eğer konkordato başvurusu reddedilirse veya alacaklılar ödeme planını kabul etmezse, şirket iflas yoluna gidebilir. İflas sürecinde alacaklılar, şirketin tasfiye edilen varlıklarından alacaklarını tahsil etmeye çalışır.

Sonuç ve Değerlendirme

Konkordato, ekonomik sıkıntı içerisinde bulunan borçlular için iflas dışı bir yeniden yapılandırma mekanizması olarak işlev görmekte ve aynı zamanda alacaklıların menfaatlerini koruyucu kolektif bir çözüm yöntemi sunmaktadır. Ancak bu kurumun etkin işleyişi, başvuru sürecinin yasalara ve dürüstlük ilkesine uygun olarak yürütülmesi, belgelerin doğruluğu ve mali şeffaflığın sağlanmasıyla mümkün hale gelmektedir.

Konkordato mühleti hem borçlu hem de alacaklılar için dikkatlice yönetilmesi gereken bir süreç olup alacaklılar, bu sürecin olası sonuçlarına karşı hazırlıklı olmalı ve gerektiğinde hukuki yollara başvurarak haklarını savunmalıdır.

                                                                 Av. Şefik ZİROĞLU & Stj. Av. Ferda AĞIRMATLIOĞLU